Zwiększenie świadomości prawnej dot. transplantacji
Transplantacja narządów jest metodą leczenia ratującą życie i zdrowie pacjentów. Polska jest krajem o przeciętnym wskaźniku przeszczepiania narządów. W Polsce w sprawach dotyczących transplantacji obowiązuje Ustawa z dnia 1 lipca 2005 r. o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów (Dz. U. z 2020 r. poz. 2134). Określa ona zasady pozyskiwania dawców oraz zasady pobierania, przechowywania i przeszczepiania komórek.
W polskim prawie dotyczącym transplantacji od dawców zmarłych obowiązuje zasada domniemanej zgody. Zgodnie z ww. ustawą można dokonać pobrania komórek, tkanek i narządów od osoby zmarłej, jeżeli osoba ta nie wyraziła za życia sprzeciwu czyli:
- jej nazwisko nie figuruje w Centralnym Rejestrze Sprzeciwów https://www.poltransplant.org.pl/crs1.html#gsc.tab=0,
- nie podpisała ona oświadczenia o sprzeciwie wobec przekazania narządów do przeszczepienia,
- nie wyraziła ustnie takiej woli przynajmniej dwóm osobom, które mogą to pisemnie poświadczyć.
Zatem, jeżeli żadna z powyższych przeszkód nie występuje, lekarz może dokonać pobrania narządów od osoby zmarłej. W przypadku małoletniego lub innej osoby, która nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych, sprzeciw może wyrazić za ich życia przedstawiciel ustawowy. Natomiast w przypadku małoletniego powyżej lat szesnastu sprzeciw może wyrazić również ten małoletni.
W 2021 roku w Polsce najmłodszy dawca miał 1,5 roku, a najstarszy miał 79 lat.
W województwie kujawsko-pomorskim w 2021 roku 19 osób pośmiertnie podarowało komuś swoje narządy (Poltransplant Biuletyn Informacyjny 2022).